Beneficiair aanvaarden van een erfenis

Als je een erfenis krijgt, besluit je zelf of je de erfenis accepteert of weigert. Laat de overledene niet alleen bezittingen na, maar ook mogelijke schulden? En wil je de erfenis niet weigeren? Dan kun je deze beneficiair aanvaarden. Zo voorkom je dat je de schulden erft. We vertellen je hoe beneficiaire aanvaarding precies werkt en waar je allemaal op moet letten.

Tip: op de website van de Rijksoverheid staat een handige wijzer voor erfgenamen. Doorloop de stappen en bekijk in jouw persoonlijke overzicht of je erfgenaam bent, en wat je moet regelen als je erfgenaam bent.

Erfenis aanvaarden

Als je een erfenis accepteert, dan kun je dat op een van deze manieren doen:

Erfenis verwerpen

Een erfenis mag je natuurlijk ook weigeren. Bijvoorbeeld omdat je al weet dat je meer schulden erft dan bezit. Of omdat je om een andere reden geen erfgenaam wilt zijn.

Tip: op Rechtspraak.nl vind je een video met duidelijke uitleg over hoe je een erfenis verwerpt.

Wat is een beneficiaire aanvaarding?

Als erfgenaam erf je in principe niet alleen jouw deel van het nagelaten bezit, maar ook de mogelijke schulden van de overleden persoon. Denk je dat de overledene schulden heeft? Dan kan het verstandig zijn om de erfenis beneficiair te aanvaarden.

Bij een beneficiaire aanvaarding accepteer je de erfenis onder voorbehoud van de boedelbeschrijving. Dat betekent dat je mogelijke schulden van de overledene niet uit je eigen portemonnee hoeft te betalen. Dit risico is er wel als je kiest voor een zuivere aanvaarding.

Goed om te weten: als je beneficiair aanvaardt, dan is die keuze definitief. Je mag de erfenis daarna dus niet alsnog verwerpen.

Wat is een zuivere aanvaarding?

Je kunt ook kiezen voor een zuivere aanvaarding van de erfenis. In dat geval accepteer je de volledige erfenis, inclusief mogelijke schulden. Als de overleden persoon schulden heeft, dan erf jij die dus ook. Bovendien ben je als erfgenaam aansprakelijk voor deze schulden.

Zijn de schulden groter dan het vermogen van de overledene? Dan ben je bij een zuivere aanvaarding wettelijk verplicht om de schulden van je eigen geld te betalen. Zijn er andere erfgenamen en hebben zij ook zuiver aanvaard? Dan moeten zij meebetalen aan de schulden. Kortom, zuivere aanvaarding brengt grote risico’s met zich mee. Daarom raden wij dit altijd af.

Goed om te weten: zuiver aanvaarden is alleen mogelijk als je 18 jaar of ouder bent. Ben je jonger dan 18? Dan kun je de erfenis alleen verwerpen of beneficiair aanvaarden.

Bij twijfel: kies voor beneficiair aanvaarden

Je keuze voor zuivere aanvaarding is in principe definitief. Heb je zuiver aanvaard, maar blijkt er sprake van schulden waar je écht niet vanaf hebt kunnen weten? Dan is het in sommige gevallen nog wel mogelijk om je zuivere aanvaarding terug te draaien.

Wel ligt de lat hiervoor heel erg hoog. Zo moet je de volledige administratie van de overledene hebben doorgespit en de schuld daarin niet zijn tegengekomen. Bovendien kun je jouw keuze alleen terugdraaien met toestemming van de kantonrechter. Twijfel je of er schulden zijn? Kies dan voor de veilige weg van beneficiair aanvaarden.

Dierbare spullen alvast meenemen? Liever niet.

Heb je de erfenis nog niet aanvaard? Dan is het aan te raden om nooit zomaar geld of andere kostbaarheden uit het huis van de overledene mee te nemen.

Doe je dit wel, bijvoorbeeld door een erfstuk mee te nemen naar huis? Of door iets uit jouw deel van de erfenis te verkopen? Dan loop je het risico dat dit wordt aangemerkt als zuivere aanvaarding.

Dit betekent dat je aansprakelijk kunt worden gehouden voor alle schulden uit de erfenis. Bovendien onttrek je hiermee ook bezit aan de schuldeisers (alle mensen die nog geld krijgen), als blijkt dat de overledene schulden heeft.

Wat moet ik doen bij een beneficiaire aanvaarding?

Bij een beneficiaire aanvaarding moet je een Verklaring nalatenschap afleggen. Dit kan schriftelijk of in persoon bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene. Je kunt de verklaring ook afleggen bij een notaris. Bij je verklaring vul je een formulier voor (beneficiair) aanvaarden in.

Heeft een andere erfgenaam de erfenis al beneficiair aanvaard? Dan moet je binnen 3 maanden beslissen of je de erfenis aanvaardt of verwerpt. Deze periode gaat in vanaf de dag dat je van deze beneficiaire aanvaarding af wist. Maak je binnen deze 3 maanden geen besluit? Dan heb je de erfenis automatisch beneficiair aanvaard.

Nalatenschap vereffenen

Beneficiair aanvaarden heeft weinig nadelen. Wel ben je verplicht om de erfenis volgens bepaalde wettelijke regels te regelen. Dit wordt ook wel het vereffenen van de nalatenschap genoemd. Hieronder valt een reeks taken die alle erfgenamen moeten doen. Zoals het maken van een lijst met alle spullen en schulden van de overledene. 

Heeft de overleden persoon schulden? Dan worden die betaald met het geld en de spullen die nagelaten zijn. Wat er hierna van de erfenis overblijft, verdelen de erfgenamen vervolgens onderling.

Soms kan het zijn dat de overledene niet genoeg spullen en geld heeft om er alle schulden mee te betalen. In dat geval verdeel je het nagelaten geld tussen de schuldeisers. In de wet staat op welke manier je dit over de schuldeisers moet verdelen. Zelf erf je dan geen spullen en geld, maar je erft ook geen schulden.

Let op: lukt het je niet om de erfenis te vereffenen? Of doe je dit niet volgens de regels? Dan moet je de schulden mogelijk alsnog van jouw eigen geld betalen. Houd er dus rekening mee dat beneficiaire aanvaarding niet automatisch betekent dat je de schulden niet meer hoeft te betalen.

Wat zijn de kosten van beneficiair aanvaarden?

Bij de beneficiaire aanvaarding van een erfenis leg je een verklaring af bij de balie van de rechtbank. Dit kan schriftelijk of in persoon. Na je verklaring ontvang je van de rechtbank een akte nalatenschap. Voor deze akte betaal je kosten (griffierecht) aan de rechtbank.

In deze situaties betaal je géén griffierecht:

Zijn er andere meerderjarige erfgenamen die óók beneficiair willen aanvaarden? Dan kun je dat namens hen doen. Samen betalen jullie dan maar één keer de kosten voor de procedure.

Heb je juridisch advies nodig?

Het regelen van een erfenis kan erg stressvol zijn: vaak moet je een hoop beslissingen maken in een lastige tijd. Zit je met vragen over het aanvaarden of verwerpen van een erfenis? Heb je een conflict met een andere erfgenaam? Of ben je onterfd en wil je weten wat je rechten zijn?

Welk juridisch probleem je ook hebt: de juristen van Univé Rechtshulp staan je graag bij. Als je een rechtsbijstandverzekering hebt met de dekking Familie, Relatie & Erfenis, kun je jouw zaak online melden. Een gespecialiseerde rechtshulpverlener van Univé Rechtshulp neemt dan contact met je op om je juridisch advies te geven.