Hoe droog moet hout zijn om te stoken?
Als je een open haard of houtkachel hebt, dan wil je natuurlijk veilig en verantwoord stoken. Daarnaast wil je sociaal vuur stoken wanneer je dit in de tuin doet. Het is daarom belangrijk dat je stookt met droog hout. Maar hoe weet je of jouw hout droog genoeg is? En wat gebeurt er als je vochtig hout gebruikt? Op deze pagina vertellen we je alles wat je moet weten.
Waarom moet stookhout droog zijn?
Als je thuis of in de tuin een vuurtje wilt stoken, dan raadt het RIVM je aan om droog hout te gebruiken. Hier zijn een paar belangrijke redenen voor:
Schoner stoken: droog hout wordt volledig verbrand, waardoor er minder snel roetaanslag in de schoorsteen ontstaat.
Veiliger: droog hout laat minder vuil in de schoorsteen achter en daardoor is de kans op een schoorsteenbrand kleiner.
Gezonder: er komt minder rook vrij als je met droog hout stookt. En dat is gezonder voor jou én jouw omgeving. Houtrook bevat namelijk allerlei schadelijke stoffen die klachten kunnen veroorzaken.
Minder overlast: het gebruik van droog hout leidt tot minder stank en rookoverlast bij de buren. Je omgeving heeft daardoor minder last van jou.
Meer stookplezier: met droog hout houd je het vuur veel makkelijker gaande. Stook je met vochtig hout, dan krijg je al gauw te maken met een sissend vuur, kleinere vlammen en kolen die nauwelijks gloeien.
Meer warmte: droog hout geeft meer warmte af dan nat brandhout. Wel zo fijn als je ‘s winters snel wil opwarmen bij de kachel of haard.
Lees meer over schoon en veilig hout stoken. Zo weet je hoe je zo min mogelijk gezondheidsklachten veroorzaakt en wat je doet bij brand.
Hoe vochtig mag hout zijn?
De vochtigheid van het hout wordt uitgedrukt in percentages. Als het vochtpercentage onder de 20% ligt, is het hout droog genoeg en geschikt om mee te stoken. Het ideale brandhout heeft een vochtpercentage van ongeveer 15%. Droger dan dat wil je jouw haardhout niet hebben: het hout brandt dan namelijk te snel. Droog hout herken je aan loszittende schors en scheuren.
Hoe werkt een vochtmeter voor hout?
Met een vochtmeter of houtmeter kun je snel en makkelijk zien hoe vochtig jouw brandhout precies is. Dit apparaat kun je meestal gewoon bij de bouwmarkt kopen.
Er bestaan twee soorten vochtmeters voor hout: weerstandsmeters en capacitieve meters. Beide soorten werken op een andere manier.
Weerstandsmeter
Een weerstandsmeter heeft metalen pinnen die je een paar centimeter diep in het hout steekt. Het apparaat kan zo de weerstand meten en vervolgens nauwkeurig laten zien wat het vochtgehalte is.
Capacitieve vochtmeter
Een capacitieve vochtmeter is goedkoper en minder nauwkeurig. Dat komt doordat deze meter simpeler in elkaar zit en bijvoorbeeld geen pinnen heeft. Omdat je het apparaat niet in het hout steekt, meet het alleen hoe vochtig de buitenkant van het hout is.
Hoe kies ik een goede vochtmeter voor hout?
Tijdens je zoektocht naar een houtvochtmeter, kun je al gauw overweldigd raken door alle opties. Er zijn namelijk een hoop apparaten op de markt, van allerlei merken en met verschillende prijskaartjes.
De prijs maakt niet veel uit: meestal zijn goedkopere vochtmeters net zo betrouwbaar als de duurdere modellen. De meting kan met zo’n 1% of 2% verschillen, maar dat is niet erg. Je kunt dus gerust de meter die kiezen die het beste binnen jouw budget past.
Wel zijn er een paar andere zaken die de moeite waard zijn om op te letten:
Check de toepassing: controleer of de vochtmeter wel geschikt is voor hout. Sommige vochtmeters kun je alleen gebruiken voor bouwmaterialen als gips, cement en beton.
Goed meetbereik: je wilt vooral weten wanneer het vochtgehalte onder de 20% ligt, dus een vochtmeter met een meetbereik tussen de 10% en 40% is meer dan genoeg.
Kies een model met pinnen: een vochtmeter zonder pinnen (capacitieve vochtmeter) werkt het beste op hout dat heel vlak is. Omdat brandhout dit niet is, is een vochtmeter mét pinnen (weerstandsmeter) vaak een betere keus.
Tips om de vochtigheid van hout te meten
Het vochtgehalte van brandhout meet je het makkelijkst met een weerstandsmeter. Maar hoe kun je zo’n meter het beste gebruiken? We geven vijf praktische tips.
1. Splijt het hout in tweeën
Het stookhout is aan de buitenkant veel droger dan aan de binnenkant. Voor een betrouwbare meting kun je daarom het beste een houtblok in tweeën klieven. Op die manier kun je dieper in het hout meten hoeveel vocht er echt in zit.
2. Meet verschillende punten
Het is belangrijk dat je de pinnen in de gekliefde kant van het hout steekt én dat je op drie verschillende punten meet. Eerst steek je de meter in het midden. Dan meet je 5 centimeter vanaf elke kopse kant. En tot slot steek je de meter overdwars in het hout. Daarna bereken je het gemiddelde van deze drie metingen: dit geeft je een goede indruk van de vochtigheid.
3. Meet meer houtblokken
Zorg ook dat je niet alleen één stuk hout meet. Het ene stuk kan namelijk droger zijn dan het andere. Bijvoorbeeld omdat het aan de zijkant van de stapel lag. Meet daarom liever twee of drie houtblokken die op verschillende delen van de stapel liggen. Door het gemiddelde van alle metingen te nemen, kun je de vochtigheid beter beoordelen.
4. Let op de houtsoort
Houd er rekening mee dat de houtsoort invloed kan hebben op je meting. Zo kunnen bepaalde soorten hout eigenlijk vochtiger of droger zijn dan de meter laat zien. Sommige duurdere vochtmeters houden hier rekening mee en verbeteren automatisch het verschil per houtsoort.
Meet je een van de onderstaande soorten hout? En houdt jouw vochtmeter geen rekening met de verschillende houtsoorten? Zorg dan dat je na de meting dit percentage optelt of aftrekt van het getal dat op het scherm staat:
Beukenhout: +2%
Dennen: +2%
Larix: +2%
Sparren: +2%
Populierenhout: +2%
Berkenhout: +1%
Lindehout: -3%
Eikenhout: -1%
Essenhout: -1%
Bij beukenhout kan de meter dus een vochtpercentage van 18% laten zien, terwijl dit eigenlijk 20% is. En bij het meten van lindehout kan de meter een percentage van 18% aangeven, terwijl dit 15% is.
5. Houd rekening met de temperatuur
Ook kou kan invloed hebben op je meting. Zo kan het hout bij lage temperaturen vochtiger zijn dan de meter laat zien. Dit geldt vooral als de temperatuur in je houtopslag rond het vriespunt is. Houdt jouw vochtmeter hier geen rekening mee? Tel dan 2% op bij het vochtpercentage op de meter. Je kunt het brandhout in dat geval dus pas gebruiken als de vochtmeter minder dan 18% laat zien.
Hoe lang moet nat hout drogen?
Vers hout kun je niet gelijk stoken: dit hout heeft namelijk een vochtpercentage van ongeveer 50%. Het duurt meestal zo’n 1 tot 2,5 jaar voordat het droog is en geschikt voor je haard, kachel of vuurkorf.
Hoelang het drogen precies duurt, hangt af van een paar dingen:
hoe vochtig het hout is voordat je begint met drogen
de houtsoort (soorten met veel tannines, zoals eikenhout, moeten langer droger)
de weersomstandigheden
de stukgrootte
Hoe kan ik hout snel drogen?
Natuurlijk wil je niet onnodig lang hoeven wachten tot je hout klaar is voor gebruik. Met deze tips droog je jouw haardhout of brandhout zo snel én veilig mogelijk.
1. Klief het hout
Hoe dunner het houtblok, hoe sneller het droogt. Klief alle houtblokken die dikker zijn dan 7 centimeter in tweeën. Dunnere stukken kun je ook gerust klieven, zodat ze nog sneller drogen.
2. Goede opslag
Jouw houtopslag is erg belangrijk. Als je het hout niet goed opslaat, dan blijft het vochtig en kunnen er schimmels en zwammen op gaan groeien. Hierdoor raakt het hout beschadigd. Ook komen er giftige sporen vrij die jij of anderen kunnen inademen.
Een goede houtopslag voldoet aan de volgende punten:
De opslag staat buiten en is goed geventileerd. Bewaar het hout bijvoorbeeld op een open plek in je tuin, waar de wind er vanaf alle kanten doorheen kan blazen. Of maak een constructie tegen je huis aan en zorg dat die uitkijkt op het zuiden. Sla het hout in ieder geval niet op in een dichte ruimte, zoals een kelder of garage. Het hout blijft dan vochtig.
Het hout ligt onder een afdak. Zo is het beschermd tegen (slag)regen.
De ondergrond is droog, laat water door en beschermt het hout tegen vocht uit de grond. Je kunt bijvoorbeeld pallets, grind of oude stenen op de grond leggen.
3. Goede stapeling
Wat er ook toe doet, is de manier waarop je het hout stapelt en bewaart. Een goede houtstapel maak je zo:
Leg de uiteinden van de houtblokken naar buiten. Het vocht in het hout verdampt het snelst via de korte kanten.
Als het goed is, ligt de stapel al onder een afdak en is het hout daarmee beschermd tegen regen. Bedek de houtstapel daarom nooit met zeil en verpak de blokken ook niet in plastic folie. Het hout kan dan niet goed drogen.
Leg de houtstapel niet tegen de muur aan, maar bewaar minimaal 10 centimeter afstand.
Leg de gestapelde houtblokken op een paar centimeter afstand van elkaar. Zo kan de wind er nog goed tussen blazen en is er ventilatie.
Checklist: wanneer is mijn hout geschikt om te stoken?
Je weet nu waarom het belangrijk én voordelig is om te stoken met droog hout. Maar aan welke eisen moet goed haardhout nog meer voldoen? Met deze checklist controleer je of jouw brandhout geschikt is voor je haard, kachel of vuurkorf:
Het hout heeft een vochtpercentage van minder dan 20%.
Het hout is onbehandeld. Er zit dus geen verf, lijm, lak, beits of impregneermiddel op.
Het hout is onbewerkt. Stoken met bewerkt hout als sloophout, spaanplaat en multiplex is verboden. Hierbij kunnen namelijk erg giftige stoffen vrijkomen.
Het hout is gekloofd.
Het hout heeft minimaal 2 jaar liggen drogen, buiten onder een afdak.
Het hout is maximaal 7 centimeter dik.
Voldoet je brandhout aan al deze punten? Dan weet je zeker dat je hout hebt waar je zo veilig en gezond mogelijk mee kunt stoken.
Goed om te weten: stook niet met andere materialen, zoals snoeihout, plastic, karton of textiel. Doe je dit wel, dan ben je volgens de wet afval aan het verbranden en dat is verboden.
Wat is het duurzaamste brandhout?
Wil je milieuvriendelijk brandhout, kies dan voor brandbare blokken van geperst hout die gemaakt zijn zonder toevoegingen. Gedroogd haardhout is ook een duurzame keus. In dat geval kun je het beste kiezen voor brandhout met een FSC-keurmerk of PEFC-keurmerk. Dit betekent dat het hout uit duurzaam beheerde bossen komt.