Schoorsteenbrand herkennen
Het klinkt als een zware storm in het rookafvoerkanaal. Anderen hebben het over een loeiend geluid in de schoorsteen. De schrik zit er in elk geval meteen in bij een schoorsteenbrand. Specialist Erik Dokter geeft advies over wat je moet doen bij brand in de schoorsteen. In Nederland krijgen dagelijks negen huishoudens te maken met schoorsteenbrand, aldus de cijfers van Vereniging Eigen Huis. Wat opvalt is dat mensen vaak niet weten wat ze in zo'n situatie moeten doen. Heb jij bijvoorbeeld standaard een emmer met zand bij je open haard staan?
Hoe kun je schoorsteenbrand herkennen?
Een schoorsteenbrand herken je aan een loeiend of bulderend geluid in de schoorsteen. Het is vergelijkbaar met een flinke storm die raast. Dit komt door de brand die zuurstof aantrekt en zich zo verder ontwikkelt. Ook ontstaat er veel rook.
Hoe ontstaat een schoorsteenbrand?
Bij een schoorsteenbrand brand vat de aanslag in de schoorsteen vlam. Die aanslag bestaat bijvoorbeeld uit roet, maar ook uit creoscoot. Dat is een dikke, olieachtige aanslag die bestaat uit niet verbrande brandstofdeeltjes. Door de hoge temperatuur in de open haard kunnen deze in brand vliegen.
Wat je niet moet doen bij een schoorsteenbrand
De eerste reactie van veel mensen is om het vuur in de haard te doven met water. Maar dat is precies wat je niet moet doen. Dankzij de hitte in het rookkanaal verandert het water namelijk razendsnel in stoom. De hoge druk die dan ontstaat, kan scheuren in de schoorsteen veroorzaken. In sommige gevallen kan er zelfs een explosie volgen. Zo kan het vuur verder uitslaan.
Wat te doen bij een schoorsteenbrand
Bij een schoorsteenbrand kun je het vuur in de haard het beste doven met zand of zout. Een emmer zand naast de open haard (of in ieder geval binnen handbereik) is dus aan te raden. Om de situatie zo snel mogelijk weer veilig te krijgen volg je deze stappen:
- Doof het vuur in de haard met zand of zout
- Sluit de luchttoevoer en deurtjes van de haard
- Bel de brandweer via telefoonnummer 112
- Zet daarna de ramen in huis open
Zo zorg je ervoor dat het vuur snel dooft. De brand kan zich ook minder goed uitbreiden in de schoorsteen. Daarna is het veilig om de rook uit huis te verdrijven door de boel te luchten. Ga vervolgens naar buiten en wacht op de brandweer. Die kan kijken of er nog brand in de schoorsteen woedt en verder blussen als het nodig is.
Gaat een schoorsteenbrand vanzelf uit?
Nee, een schoorsteenbrand gaat niet (altijd) vanzelf uit. Als roet en creosoot in de schoorsteen vlam vatten, kan het vuur zich razendsnel verspreiden. Wachten tot het vuur vanzelf uitgaat, is gevaarlijk. Het kan overslaan naar het dak of de rest van het huis. Zie je vlammen of veel rook uit de schoorsteen komen? Sluit dan meteen de luchttoevoer van de haard, bel 112 en verlaat veilig het huis.
Hoe kun je een schoorsteenbrand voorkomen?
Het liefst wil je een schoorsteenbrand natuurlijk voorkomen. Denk daarom aan het volgende:
- Laat minstens 1x per jaar een erkend schoorsteenveger komen (bij intensief gebruik 2x)
- Gebruik schoon en droog hout
- Zorg ervoor dat je een kachel hebt die past bij de omvang van je woning én de schoorsteen
- Zorg ervoor dat je een schoorsteen hebt die volgens de geldende normen is gebouwd (als het gaat om materiaalgebruik en bijvoorbeeld ‘loop’ van de schoorsteen)
Waarom droog hout schoorsteenbrand kan voorkomen
Hout met een vochtgehalte van 13 tot 18% is het meest ideaal (eenvoudig te meten met een vochtmeter). Hout dat natter of zelfs rot is veroorzaakt bij het verbranden creosoot in de schoorsteen. Deze olieachtige zwarte aanslag aan de binnenzijde van de schoorsteen ontbrandt bij ongeveer 500 °C. Een temperatuur die in het rookkanaal makkelijk wordt behaald.
Creosoot kent ook andere oorzaken. Smoren bijvoorbeeld, een gewild ‘trucje’ bij mensen die een te grote kachel hebben voor hun woonoppervlak. Om de hitte van de kachel wat te temperen, knijpen zij de luchttoevoer af (het ‘smoren’). Hierdoor ontstaat onvolledige verbranding, waardoor creosoot meer kans krijgt. Je kunt daarom ’s avonds het vuur ook beter zelf laten uitbranden.
Lees meer over hoe droog hout moet zijn, hoe je dit meet en hoe je het hout zelf droogt.
