Schoorsteenbrand! Heb je een emmer zand?

In Nederland krijgen dagelijks negen huishoudens te maken met schoorsteenbrand, aldus de cijfers van Vereniging Eigen Huis. Wat opvalt is dat mensen vaak niet weten wat ze in zo'n situatie moeten doen. Want zeg nu eerlijk, heb jij standaard een emmer met zand bij je open haard staan?

Hoe kun je schoorsteenbrand herkennen?

Een schoorsteenbrand herken je aan een loeiend of bulderend geluid in de schoorsteen. Het is vergelijkbaar met een flinke storm die raast. Dit komt door de brand die zuurstof aantrekt en zich zo verder ontwikkelt. Ook ontstaat er veel rook.

Hoe onstaat een schoorsteenbrand?

Bij een schoorsteenbrand brand vat de aanslag in de schoorsteen vlam. Die aanslag bestaat bijvoorbeeld uit roet, maar ook uit creoscoot. Dat is een dikke, olieachtige aanslag die bestaat uit niet verbrande brandstofdeeltjes. Door de hoge temperatuur in de open haard kunnen deze in brand vliegen.

Wat je niet moet doen

De eerste reactie van veel mensen is om het vuur in de haard te doven met water. Maar dat is precies wat je niet moet doen. Dankzij de hitte in het rookkanaal verandert het water namelijk razendsnel in stoom. De hoge druk die dan ontstaat, kan scheuren in de schoorsteen veroorzaken. In sommige gevallen kan er zelfs een explosie volgen. Zo kan het vuur verder uitslaan.

Wat je wel moet doen bij een schoorsteenbrand

Bij een schoorsteenbrand kun je het vuur in de haard het beste doven met zand of zout. Een emmer zand naast de open haard (of in ieder geval binnen handbereik) is dus aan te raden. Om de situatie zo snel mogelijk weer veilig te krijgen volg je deze stappen:

Op deze manier zorg je ervoor dat het vuur snel dooft. De brand kan zich ook minder goed uitbreiden in de schoorsteen. Daarna is het veilig om de rook uit huis te verdrijven door de boel te luchten. Ga vervolgens naar buiten en wacht op de brandweer. Die kan kijken of er nog brand in de schoorsteen woedt en verder blussen als het nodig is.

Hoe kun je een schoorsteenbrand voorkomen?

Het liefst wil je een schoorsteenbrand natuurlijk voorkomen. Lekker onbezorgd genieten van een knapperend haardvuurtje. Dat is ook prima mogelijk, als je:

Droog hout stoken

In de praktijk merk ik dat met name het begrip ‘droog hout’ erg rekbaar is. "Het ligt al wel een jaar in de garage." Of: "Langs de haag had ik nog wat ruimte. Kan het hout mooi liggen. Kapje erboven. Mooi toch?"

Het klinkt logisch, maar los van het feit dat de ene houtsoort sneller droogt dan de andere, droogt haardhout het beste in de wind op een plek waar de regen er niet bij kan. Het kan gerust twee jaar duren voordat het ook echt droog is. Een garage is wel droog, maar doordat er geen wind doorheen gaat, kan het hout gaan rotten.

Waarom droog hout?

Hout met een vochtgehalte van 13 tot 18% is het meest ideaal (eenvoudig te meten met een vochtmeter). Hout dat natter of zelfs rot is veroorzaakt bij het verbranden creosoot in de schoorsteen. Deze olieachtige zwarte aanslag aan de binnenzijde van de schoorsteen ontbrandt bij circa 500°C. Een temperatuur die in het rookkanaal makkelijk wordt behaald!

Creosoot kent ook andere oorzaken. Smoren bijvoorbeeld, een gewild ‘trucje’ bij mensen die een te grote kachel hebben, gezien hun woonoppervlak. Om de hitte van de kachel wat te temperen, knijpen zij de luchttoevoer af (het ‘smoren’). Hierdoor ontstaat echter onvolledige verbranding, waardoor creosoot meer kans krijgt. Zo gezien kun je ’s avonds het vuur ook beter zelf laten uitbranden. 

Lees meer over hoe droog hout moet zijn, hoe je dit meet en hoe je het hout zelf droogt.

Laat je schoorsteen vegen door Univé

Voorkom brandschade met Veilig Wonen van Univé. Een van de diensten die Veilig Wonen aanbiedt is schoorsteenvegen. Je betaalt maandelijks een vast laag bedrag en daarvoor wordt 1 keer per 12 maanden je schoorsteen geveegd. Zo voorkom je schoorsteenbrand en rookontwikkeling in huis.

Meer over onze schoorsteenservice